Η επιλογή της κατάλληλης καριέρας αποτελεί βασική προϋπόθεση για την εξέλιξη και την επιτυχία ενός ατόμου στην αγορά εργασίας.
Κάθε εργαζόμενος, προκειμένου να αποδώσει το μέγιστο των δυνατοτήτων του, πρέπει να βρίσκεται στο κατάλληλο περιβάλλον εργασίας, με συγκεκριμένους στόχους και επιδιώξεις στη δουλειά που τον ενδιαφέρει πραγματικά.
Το γεγονός αυτό καθιστά την επιλογή της καριέρας τη σημαντικότερη απόφαση που καλείται να λάβει ένα άτομο στην επαγγελματική σταδιοδρομία του.
Είναι καταφανές ότι η διαδικασία λήψης της εν λόγω απόφασης είναι πολύπλοκη και απαιτεί ενδελεχή αναζήτηση.
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του University of Kent (career section), για να πάρει ένας εν δυνάμει εργαζόμενος την ορθή απόφαση σχετικά με την καριέρα του, πρέπει να λάβει υπ’ όψιν του τόσο τους παράγοντες που την επηρεάζουν όσο και τα στάδια της επιλογής αυτής.
Παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή καριέρας
Οι παράγοντες που δύνανται να επηρεάσουν τη διαδικασία επιλογής καριέρας είναι οι εξής:
- Δεξιότητες
Οι ικανότητες ενός ατόμου να επικοινωνεί, να συνδιαλέγεται καθώς και να λειτουργεί αποτελεσματικά στα πλαίσια μιας ομάδας μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την μελλοντική απασχόλησή του. Οργανωτικές, υπολογιστικές και αναλυτικές ικανότητες καθορίζουν την πιθανή θέση του εν δυνάμει υποψηφίου. Για παράδειγμα, ένα άτομο επικοινωνιακό, ομαδικό και με αξιόλογες οργανωτικές ικανότητες θα μπορούσε να προσανατολιστεί προς τον κλάδο του project management.
- Ενδιαφέροντα
Κάθε άτομο κατά την επιλογή της καριέρας του θα πρέπει να προσέξει να υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των προσωπικών του ενδιαφερόντων και των ενδιαφερόντων που προσφέρονται από τη μελλοντική εργασία του (επιστημονικά, κοινωνικά, δημιουργικά κτλ).
- Αξίες-Κίνητρα
Τι είναι αυτό που παρακινεί το άτομο περισσότερο; Είναι τα χρήματα, η ισορροπία μεταξύ δουλειάς και προσωπικής ζωής, η ασφάλεια ή η κοινωνική προσφορά; Αναλογιζόμενος τα παραπάνω, ο υποψήφιος θα επιλέξει την καριέρα που θα του δίνει τα κατάλληλα κίνητρα ώστε να πετύχει στην επαγγελματική του πορεία.
- Προσωπικότητα
Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ίσως είναι ο πιο καθοριστικός παράγοντας για την επιλογή της κατάλληλης καριέρας. Επικρατούσα θεωρία για την επιλογή καριέρας με βάση τον τύπο της προσωπικότητας είναι η θεωρία του Holland. Σύμφωνα με τον Holland, τα περισσότερα άτομα αναζητούν περιβάλλοντα εργασίας που είναι συμβατά με το χαρακτήρα τους και μπορούν να ταξινομηθούν σε 6 τύπους προσωπικότητας.
Αυτοί είναι:
- Ρεαλιστικός, όπου ανήκουν οι πιο πρακτικοί άνθρωποι.
- Ερευνητικός, για άτομα με παρατηρητικές ικανότητες.
- Συμβατικός, για οργανωτικά άτομα που προτιμούν δομημένες δραστηριότητες
- Κοινωνικός, για άτομα που προτιμούν κοινωνικές δραστηριότητες
- Επιχειρηματικός, για άτομα με έμφυτες επιχειρηματικές τάσεις.
- Καλλιτεχνικός, στον οποίο ανήκουν οι περισσότερο δημιουργικοί άνθρωποι.
- Επαφές
Ο κοινωνικός περίγυρος των ατόμων επηρεάζει σημαντικά την επιλογή καριέρας, αφού κάθε άνθρωπος ενεργεί με βάση κάποια πρότυπα, ανταλλάσσει απόψεις και αναζητά συμβουλές.
- Προσόντα-Πιστοποιήσεις
Τα προσόντα (qualifications) που διαθέτει κάθε άνθρωπος αποτελούν τον κατευθυντήριο άξονα για την επιλογή της καριέρας του, οριοθετώντας το φάσμα των εργασιακών τομέων που δύναται να επιλέξει.
- Τοποθεσία
Το μέρος που το άτομο θα επιλέξει να εργαστεί συνιστά τον τελευταίο παράγοντα επιλογής καριέρας. Κάθε διαφορετική τοποθεσία προσφέρει διαφορετικές ευκαιρίες, θέσεις εργασίας και δυνατότητες εξέλιξης.
Τα στάδια επιλογής της καριέρας
Η επιλογή της κατάλληλης καριέρας πρέπει να γίνεται σε 4 στάδια:
- Αυτογνωσία
Η εκκίνηση της διαδικασίας επιλογής καριέρας γίνεται με την αυτογνωσία. Κάθε άνθρωπος θα πρέπει να αναλογιστεί και να αναγνωρίσει τις αξίες, την προσωπικότητα, τα ενδιαφέροντα και τις δεξιότητες του, ώστε να κάνει μια πρώτη διαλογή στις πιθανές καριέρες που θα επιλέξει.
- Αναγνώριση Ευκαιριών
Η διαδικασία συνεχίζεται με την συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις ευκαιρίες που υπάρχουν για το άτομο. Πληροφορίες για την αγορά εργασίας και την συσχέτιση μεταξύ πτυχίου και πιθανών θέσεων εργασίας μπορούν να αποβούν πολύ χρήσιμες.
- Λήψη Αποφάσεων
Η λήψη της τελικής απόφασης γίνεται μετά την προσεκτική ανάλυση και αναγνώριση των παραγόντων που επηρεάζουν την επιλογή καριέρας, οι οποίοι αναφέρθηκαν παραπάνω. Τα άτομα οφείλουν να αντισταθμίσουν όλες τις παρουσιαζόμενες εναλλακτικές και στη συνέχεια να κάνουν ένα λεπτομερή σχεδιασμό της μελλοντικής πορείας τους. Εν τέλει, θα λάβουν την οριστική απόφαση συμβουλευόμενοι κάποιον ειδικό, όπως ένα σύμβουλο σταδιοδρομίας.
- Ανάληψη Δράσης
Το τελικό στάδιο περιλαμβάνει την ουσιαστική και πρακτική εισχώρηση του ατόμου στην αγορά εργασίας. Αυτή γίνεται με τη συμμετοχή του σε ενημερωτικές ημερίδες σχετικές με τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας στην αγορά, με σύνταξη και αποστολή βιογραφικών, με την συμμετοχή σε συνεντεύξεις από εργοδότες και γενικά με την ενδελεχή εξέταση του περιβάλλοντος εργασίας που συνδέεται με την επιλεγμένη στο προηγούμενο στάδιο επιθυμητή καριέρα.
Καριέρα στην Ελλάδα
Είναι γνωστό πως η αγορά εργασίας στην Ελλάδα βρίσκεται σε δυσχερή κατάσταση, επηρεαζόμενη από τη γενικότερη οικονομική κρίση. Η καριέρα στην Ελλάδα, με την ανεργία σε πρωτοφανή επίπεδα και την οικονομία σε ύφεση, μοιάζει πολύ δύσκολη και η επιλογή της κατάλληλης μοιάζει με πολυτέλεια.
Εντούτοις, είναι κρίσιμο τα άτομα που πρόκειται να εισαχθούν στην αγορά εργασίας να επιλέξουν τη καριέρα που τους ταιριάζει περισσότερο. Αυτό θα τους επιτρέψει μελλοντικά να είναι πιο ανταγωνιστικοί υποψήφιοι για κάποιον εργοδότη, να εκμεταλλευτούν καλύτερα την όποια ευκαιρία τους παρουσιαστεί και, εν τέλει, να είναι πιο παραγωγικοί στην εργασία τους.
Όσοι δεν κάνουν την ορθή επιλογή, ενδεχομένως να βαδίζουν προς την αποτυχία, είτε από έλλειψη ικανοτήτων, είτε από έλλειψη ενδιαφέροντος. Το περιβάλλον στην Ελλάδα μπορεί να μην είναι το ευνοϊκότερο, αλλά σίγουρα προσφέρει ευκαιρίες σε εκείνους που ξεχωρίζουν.
Συμπερασματικά, η επιλογή της κατάλληλης καριέρας είναι το βασικότερο συστατικό της επιτυχίας στο χώρο εργασίας. Όπως είπε και ο Κομφούκιος:
"Διάλεξε μια δουλειά που σ' αρέσει και δε θα χρειαστεί να δουλέψεις ούτε μια μέρα στη ζωή σου."